اگر كودك يك ساله تا سه ساله خود را تنها به اين دليل كه هنوز براي درك قوانين و پيامدهاي رفتاري خود كم سن و سال است از كارهاي سخت معاف مي كنيد مرتكب اشتباه بزرگي شده‌ايد. كودكان با مهارت هاي اجتماعي متولد نمي‌شوند بلكه اين سرشت انساني آن‌هاست كه همه‌چيز را با ذهنيت بقاي اصلح شروع مي‌كند. ازاين‌رو بايد به كودك نوپا آموزش دهيد چگونه به شيوه‌اي صحيح و مطمئن رفتار كند.
بذري كه اكنون در رفتار با كودك يك ساله تا سه ساله خود مي‌كاريد بعدها به ثمر خواهد نشست و شما ثمره تلاش در تربيت كودك خود را خواهيد بود ( اما انتظار نداشته باشيد كه اين درخت در يك‌شب رشد كند. اين‌ها قوانيني هستند كه بايد به خاطر بسپاريد:
انتظار لحظه‌هاي ناآرام را داشته باشيد
موقعيت‌ها و ساعات خاصي از روز روانشناس كودك اقدام به بد رفتاري مي‌كند. مثلاً تغيير از يك فعاليت به فعاليت ديگر (بيدار شدن, رفتن به رختخواب, متوقف كردن بازي براي صرف شام). پيش از انجام هر كار جديد به كودك هشدار دهيد تا او آمادگي لازم براي تغيير شرايط را داشته باشد. مثلاً به فرزند خود بگوييد: “بعدازاينكه يك برج اسباب بازي ديگه ساختي, ميريم شام بخوريم”.
بر روش تربيتي كودك خود جسور باشيد
اگر روزانه 20 بار به كودك بگوييد, اين كلمه كارايي خود را از دست مي‌دهد. رفتارها را بر اين اساس كه تا چه حد آزار دهنده است در سه دسته مهم, معمولي و بي‌اهميت اولويت‌بندي كنيد. هميشه در خرابكاري‌هاي كودكانه سه حالت بزرگ, متوسط و كوچك وجود دارد. اگر شما به بهانه‌هاي كودك خود توجه نكنيد، براي مثال هر زمان كه به چك كردن ايميل‌هاي خود مشغوليد, كودك شروع به جيغ زدن مي‌كند او را بي‌محل كنيد، او سرانجام از اين كار دست مي‌كشد زيرا متوجه مي‌شود كه با اين روش نمي‌تواند شمارا خشمگين يا توجه شما را به خود جلب كند.
از يك دفاع بازدارنده استفاده كنيد
متأسفم كه از جملات كليشه‌اي استفاده مي‌كنم, اما اين كار بسيار آسان است. محيط خانه را براي كودك خود دوستانه كنيد و انتظارات معقولي از او داشته باشيد. اگر شما مجموعه كريستال‌ها و لوازم شكستني را از روي ميز عسلي جمع كنيد, كودك ديگر وسوسه نخواهد شد آن‌ها را به سمت تلويزيون پرتاب كند. اگر براي صرف شام با خانواده بيرون مي‌رويد, زودتر خود را به آنجا برسانيد تا مجبور نباشيد براي خالي شدن يك ميز منتظر بمانيد.
مطمئن شويد توضيحات شما كوتاه و دل‌نشين است
با جملات مختصر, مانند ” دست زدن ممنوع” با كودكان يك تا سه ساله رفتار كنيد. اين جمله بسيار تأثيرگذارتر از آن است كه بگوئيد ” فرزندم, مي‌دانستي دست زدن به سگ‌ها كار خوبي نيست” زيرا بلافاصله پس از گفتن كلمه ” مي‌دانستي” توجه كودك را از خود دور مي‌كنيد.
حواس كودك را پرت كرده و مجدداً او را در مسير هدايت كنيد
شما, مسلماً, اين كار را هرروز با فرزند خود انجام مي‌دهيد. اما هنگامي‌كه سعي داريد توجه كودك را به كار ديگري معطوف كنيد, او قطعاً به كاري بازمي‌گردد كه مشغول انجام آن است. (فقط براي اينكه ببيند آيا مي‌تواند از انجام آن شانه خالي كند يا خير) اما شما تسليم نشويد. حتي اگر امروز اين دهمين بار است كه كودك دو ساله شما رول دستمال توالت را باز مي‌كند, به‌آرامي او را از توالت بيرون بياوريد و در را ببنديد.
در مورد پيامدهاي رفتار كودك با او صحبت كنيد
كودك شما بايد پيامدهاي رفتار خود را بشناسد( قانون علت و معلول). براي مثال, اگر كودك مصرانه مي‌خواهد لباس راحتي‌اش را خودش انتخاب كند ( كه معمولاً خيلي طول مي‌كشد), پس بايد بداند حذف برنامه خواندن قصه و داستان قبل از خواب نيز انتخاب خودش بوده است. علت: صرف زمان زياد براي انتخاب لباس راحتي يعني حذف برنامه قصه خواندن قبل از خواب. بنابراين دفعه بعد, او يا لباس راحتي‌اش را سريع‌تر انتخاب مي‌كند يا به شما اجازه مي‌دهد كه اين كار را برايش انجام دهيد.
براي جلوگيري از بروز دعوا با كودك عقب‌نشيني نكنيد
ما همه از اينكه بر هم زننده مهماني باشيم متنفريم, اما نبايد صرفاً جهت فرار از يك بحث در فروشگاه مواد غذايي كه مي‌تواند خاتمه دهنده اختلافات باشد دست از مبارزه بكشيد. اگر احساس مي‌كنيد نوشابه‌اي كه كودك شما در فروشگاه درخواست كرده براي او مناسب نيست، از تصميم خود كوتاه نياييد.
براي سرگرمي كودك برنامه‌ريزي كنيد
بله, هنگامي‌كه مشغول كار ديگري هستيد (حاضر كردن شام, صحبت كردن با تلفن و غيره) كودك شما خودسرانه كارهايي انجام خواهد داد. بنابراين, ضروري است سرگرمي‌هايي در اختيار او قرار دهيم ( اسباب بازي موردعلاقه او يا يك ميان وعده ساده). يك داستان واقعي: يك‌بار, هنگامي‌كه من مشغول صحبت با تلفن بودم, پسرم شروع به خوردن غذاي حيوانات خانگي كرد. درس مهم: اگر هنگامي‌كه سرگرم كاري هستيد چيزي براي مشغول كردن كودك خود پيدا نكنيد, او خود اين كار را انجام خواهد داد و نتيجه آن ممكن است خوشايند نباشد.
بر روانشناسي رفتار كودك متمركز شويد نه بر خود او
هميشه در تربيت كودك يك ساله تا سه ساله خود بگوئيد كه رفتار او بد است. هيچ‌وقت به او نگوييد كه بچه بدي است. شما مي‌خواهيد فرزندتان بداند كه عاشق او هستيد, اما شيوه رفتاري او را دوست نداريد.